Deklerasyon & Bİldİrgeler

UIAA, 2015 yılında, tırmanıcılar ve dağcılar için 10 Söz‘den oluşan Tırmanıcının Manifestosu‘nu yayınladı. Manifesto, atık bırakmamak, saygı göstermek, bilgi ve beceriyi aktarmak gibi dağ etiğinin çeşitli yönlerini kapsıyor.

1. Dağ ortamını korumanın gerekliliğini aklımdan çıkarmayacağım
2. Tırmanırken kaya yüzeyinde veya dağda herhangi bir iz bırakmayacağım. Boltlu tırmanışlarda kayaya saygı duyacağım ve kaya yüzeyine etkimi en aza indireceğim, yerel anlaşmalara, etiğe ve değerlere bağlı kalacağım.
3. Her zaman yanımda getirdiklerimi geri götüreceğim.
4. Ziyaret ettiğim dağların ve vadilerin sakinlerinin kültür ve yaşam tarzlarına saygı duyacağım.
5. Ziyaret ettiğim ülkelerdeki toplumun kültürüne ve ülkelerin kanunlarına karşı sorumlu davranacağım.
6. Temiz tırmanacağım, adil davranacağım ve benimle ve yaptığım sporla ilişkin tüm anti-doping kurallarına uyacağım.
7. Bir zirveye ulaşmamak veya kişisel hedeflerime ulaşmamak anlamına gelse bile, nerede/ne zaman olursa olsun, ihtiyaç duyan diğer kişilere yardım edeceğim.
8. Sertifikalı tırmanma ekipmanlarını kullanacağım ve teknik yeteneklerimle tırmanacağım.
9. Dağda tanıştığım diğer tırmanıcılara saygı duyacağım, teknik tırmanış bilgilerimi paylaşacağım ve onların bakış açısını değerlendireceğim.
10. Diğer dağcılara dikkat ederek tırmanacağım.

PDF olarak indirmek için tıklayınız

Uluslararası Dağcılık ve Tırmanış Federasyonu (UIAA)’nun 1982 yılında Nepal’in başkenti Katmandu’da yaptığı toplantı sonrasında Katmandu Bildirgesi’ni hazırlanmış ve yayımlanmıştır. UIAA bu bildirge ile dağların korunmasına yönelik görüşlerini dağcılık kamuoyu ile paylaşmıştır. Bu bildiriye bakıldığında dağların korunması, yerel halkın ve kültürlerin korunmasının öne çıktığı görülmektedir. Federasyon olarak bu bildiriyi dağcılık camiamız ile tekrar paylaşarak hatırlanılmasını sağlamak istiyoruz.

1. Dağ çevre ve ortamlarının etkin bir şekilde korunmasını sağlamak için acilen harekete geçilmesi gerekmektedir.
2. Bitki örtüsü, hayvan topluluğu ve her türlü doğal kaynak için acil ilgi, koruma ve özene ihtiyaç vardır.
3. İnsan faaliyetlerinin dağlar üzerindeki olumsuz etkilerini azaltmaya yönelik eylemler teşvik edilmelidir.
4. Yerel halkın değerleri ve kültürel mirası dokunulmazdır.
5. Dağ yaşamını iyileştirmeye ve geliştirmeye yönelik tüm faaliyetler teşvik edilmelidir.
6. Farklı bölge ve ülkelerden dağcılar arasında, karşılıklı saygı, dostluk ve barış temeline dayalı ilişkiler artarak teşvik edilmelidir.
7. İnsan ve çevre arasındaki ilişkinin geliştirilmesine yönelik eğitimler ve bilgilendirmeler toplumun daha geniş kesimlerine ulaşabilmelidir.
8. Dağ bölgelerinde enerji ihtiyaçları için uygun teknolojilerin kullanılması ve atıkların uygun bir şekilde imha edilmesi acil müdahale edilmesi gereken konulardır.
9. Gelişmekte olan dağ ülkelerine, ekolojik dengenin korunması gibi konularda, hem kamu kuruluşlarını hem de özel kuruluşları kapsayacak şekilde daha fazla uluslararası destek sağlamaya ihtiyaç vardır.
10. Dağlara ilgiyi arttırmak ve çalışmayı teşvik etmek amacıyla dağlık bölgelere ulaşımı arttırma ve kolaylaştırma ihtiyacı politik yaklaşımlar ve kısıtlamalardan bağımsız olmalıdır.

Katmandu, Ekim 1982
Uluslararası Dağcılık ve Tırmanış Federasyonu (UIAA)

Bu bildirge Uluslararası Dağcılık ve Tırmanış Federasyonu (UIAA) tarafından 10.10.2009 tarihinde Porto’da düzeltilmiş ve kabul edilmiştir.

1. BİREYSEL SORUMLULUK
Dağcılar ve tırmanıcılar sporlarını kaza riskinin olduğu ve dış yardımın ulaşamayabileceği yerlerde yapar. Bu nedenle, yaptıkları etkinliklerde alacakları riski kendileri belirlerler ve kendi güvenliklerinden kendileri sorumludurlar. Bireyin hareketleri çevresindekileri ve ortamı tehlikeye atmamalıdır. Örneğin mevcut ya da yeni rotalar üzerine sabit istasyon kurulmasına hemen karar verilemez.

2. TAKIM RUHU
Takım üyeleri tüm grubun yeteneklerini ve ilgilerini dengelemek için bazı şeylerden fedakârlık yaparak uzlaşmaya hazır olmalıdır. Tırmanış, üyeler birbirlerini desteklediği ve yüreklendirdiği sürece her zaman çok başarılı olacaktır.

3. TIRMANMA VE DAĞCILIK TOPLUMU
Dağlarda ve kayalarda karşılaştığımız her insan en az bizimle eşit ölçüde saygıyı hak eder. Çok uzak yerlerde ve çok stresli durumlarda dahi, diğerlerine, kendimize davranılmasını istediğimiz gibi davranmayı unutmamalıyız.

4. YABANCI ÜLKELERİ ZİYARET ETME
Yabancı ülkelere misafir olduğumuzda, ev sahiplerimize karşı nazik ve saygılı davranmalıyız. Yerel halka ve onların kültürüne, onlar bizi ağırlıyor oldukları için saygı duymalıyız. Yerel tırmanış kurallarına ve türüne uymalı ve yerel tırmanış etiğinin gerektirdiği durumlarda (ya da hiç tırmanış etiği yok ise) delik delmemeli ve boltlama yapmamalıyız. Kutsal dağlara ve diğer kutsal yerlere saygılı olmalı, yerel ekonomiye ve insanlara yararı dokunacak yollar aramalıyız. Yabancı kültürleri anlamak tırmanış deneyimini oluşturan bütünün bir parçasıdır.

5. ACİL DURUMLAR, CAN ÇEKİŞME VE ÖLÜM
Bizler çok ciddi yaralanmalara ve ölümlere yol açabilecek acil durumlara hazırlıklı olmalıyız. Dağ sporlarına katılanların tümü riskleri ve tehlikeleri; acil durumlara karşı yeterli ustalığa, bilgiye ve donanıma sahip olma ihtiyacını açıkça anlamalıdır. Acil durum veya kaza halinde tüm katılanlar diğerlerine yardıma ve facianın sonuçlarıyla yüzleşmeye hazır olmalıdır. Umulur ki özellikle ticarî tırmanış düzenleyenler müşterilerini, önceliklerinin tehlike içinde bulunan diğerlerine yardımcı olmak olduğu konusunda uyarırlar.

6. DAĞ REHBERLERİNİN VE DİĞER LİDERLERİN SORUMLULUKLARI
Profesyonel dağ rehberleri, diğer liderler ve grup üyelerinin her biri rollerini anlamalı ve diğer grupların ve bireylerin haklarına ve özgürlüklerine saygı göstermelidir. Bu bildirgede bizler dağ rehberinin kendi profesyonel hazırlığının en yüksek standartlarda gerçekleştiğini kabul etmekteyiz.

7. GİRİŞ VE KORUMA
Dağlara ve kayalara sorumlu bir tarzda girme özgürlüğünün birinci hak olduğuna inanıyoruz. Daima faaliyetlerimizi doğaya hassas bir tarzda yapmalıyız ve doğayı korumada etkin olmalıyız. Doğayı koruma organizasyonları ve otoriteleriyle beraber, tırmanıcıların kabul ettiği giriş kısıtlamalarına ve talimatlarına her zaman saygı göstermeliyiz.

8. TARZ
Deneyimin niteliği ve bir problemi çözüm şeklimiz, problemi çözüp çözmediğimizden daha önemlidir. Dağlarda ve tırmandığımız kayalarda iz bırakmamaya gayret ederiz.

9. İLK ÇIKIŞLAR
Bir rotaya ya da bir dağa ilk çıkış yaratıcı bir iştir. Bölgesel alışkanlıklara ve biçime uygun şekilde tamamlanmalıdır. Tırmanışın tamamlanma biçimi tam olarak açıklanmalıdır.

10. SPONSORLUK, REKLÂM VE HALKLA İLİŞKİLER
Sponsorlar ve dağcılar ya da tırmanışçılar arasındaki ilişki dağ sporlarının menfaatlerine en iyi hizmet edecek tarzda, profesyonel bir ilişki olmalıdır. Hem medyayı, hem halkı tüm yönleriyle dağ sporları hakkında etkin tarzda bilgilendirmek ve eğitmek dağ sporları topluluğunun sorumluluğundadır.

11. DAĞCILIKTA OKSİJEN DESTEĞİ KULLANIMI
Uzun yıllardır yüksek irtifa dağcılığında oksijen desteği kullanımı tartışılmaktadır. Bu tartışmada sağlık ve etik değerler bakımından değişik bakış açıları öne çıkmaktadır. Sağlık tüm dağcılar için öncelikli dikkate alınması gereken konu olmalıdır. Kullanılmış oksijen tüplerinin dağ ortamından indirilmesi için bir planlama yapıldığı müddetçe etik değerlendirmelerin tırmanıcının kendisine bırakılması en iyisidir.

12. REHBERLİ TİCARİ YÜKSEK İRTİFA TIRMANIŞI
Umulur ki özellikle kurtarılma olanaklarının son derece sınırlı olduğu 8000 metrelik ve bunlarla kıyaslanabilecek zorluktaki zirvelere yeterli niteliklere sahip olmadan ticari tur düzenleyenler müşterilerinin iyiliği için bu sınırlılığın farkındadır. Bu müşterilerin güvenliğinin garanti altına alınması için her türlü çaba gösterilmeli ve müşteriler, planların dağda tehlike altında olan diğerlerine yardımcı olmak için kısaltılabileceği konusunda uyarılmalıdır.